Kırgız dağlarının eteklerinde, ovalarda ve yaylalarda en berrak hâliyle doğanın içinde bir çocuk ve dedesi Mümin. Bir başkaldırı ve hayal içre sürdürmekte ömrünü bu ikili. Bir Beyaz Gemi, Maral Ana ve hayaller, rüyalar… Türk edebiyatının son dönem romancıları içinde müstesna bir yeri olan Aytmatov, özellikle kullandığı mitolojik ve kültürel ögelerle de dikkati çekmekte. Türk töresini, destanlarını ve kültürünü bize yansıtan Aytmatov, bu romanda da aynı şekilde karşımıza çıkmakta. Misal Maral Ana bir geyikten ziyade Kırgızların töresini ifade etmekte. Beyaz Gemi ise bir milletin beklediği güzel günler, yarınlar… diyebiliriz. Sovyet Rusya döneminin baskıcı ve zalim yönetiminin zulümleri altında acılar yaşayan binlerce Türk gibi tıpkı Mümin ve torunu da eziyetler içinde ve zalim bir insan girdabının içine düşmekte. Ancak hayaller ve amaçlar hiçbir zaman bitmemekte ve bu sebeple çocuk her seferinde kayaların üzerine çıkıp o gemiyi tekrar beklemekte. Dedesi Mümin ise sıkıştığı her vakit Maral Ana’dan yardım istemekte. Romanın trajik yanı ise zalim Orozkul ve arkadaşlarının Maral Ana’yı ve dolayısıyla töreyi yok etmesidir. Çünkü Maral Ana; Mümin ve torununun tek güç kaynağıdır. Ayrıca Aytmatov’un romanda Maral Ana’yı bizzat Mümin’e öldürtmesi de bir başka yorumu gerektirir. Mümin, Maral Ana’yı gafletle ve biraz da zoraki öldürür. Bunun üzerine kutsalı ve tek ümit kaynağı olan Maral Ana’yı kaybeden çocuğun sığınacağı tek bir liman kalmıştır: Beyaz Gemi. Hayallerinin ve en güzel beklentilerinin sebebi o Beyaz Gemi. Babasını ve yarınlarını taşıyan Beyaz Gemi. Bir gün o gemiye kavuşmayı arzulayan çocuk, hayallerini hep diri tutmuştur. Bir balık olup o gemiyi yakalamayı amaçlar. Sonunda tek kurtuluş, tek çıkış ve yarınlara erişmenin tek yolu olan Beyaz Gemi’ye doğru kendisini soğuk ve azgın sulara bırakarak yol alır. Bize de geriye şu soruyu bırakır: Bir gün hayallerimiz ve yarınlarımız yok olmaya yüz tutuğunda kendi beyaz gemimize doğru korkusuzca kulaç atabilecek miyiz?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder